Wraz z nadejściem wiosny, dla naszych czworonożnych przyjaciół oznacza to dłuższe spacery i możliwość swobodnego biegania bez zbędnych okryć. Jednak, jak każda pora roku, wiosna niesie ze sobą także pewne wyzwania, a jednym z nich są kleszcze, które polują na nasze zwierzęta od wiosny aż do późnej jesieni.
Te małe, pozornie niewinne pasożyty, mogą jednak wyrządzić w organizmie naszego pupila poważne szkody. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, jakie kroki podjąć, aby zminimalizować ryzyko związane z tym zagrożeniem.
Czym są kleszcze?
Kleszcze są pozornie niewinne, ale stanowią poważne zagrożenie dla zwierząt i ludzi. Najbardziej rozpowszechnionymi gatunkami są kleszcze pospolite, kleszcze łąkowe i pastwiskowe. Kiedy kleszcz wgniata się w skórę, wydziela hemolizynę, cytolizynę oraz substancje znieczulające i rozrzedzające krew. Dlatego zwykle nie odczuwamy momentu ugryzienia. Ich aparat gębowy pozwala im na przyczepienie się do skóry i skuteczne pobieranie krwi.
Sam aparat gębowy nie jest powodem do zmartwień, jednak ryzyko zakażenia wzrasta, jeśli pod skórą pozostaną gruczoły ślinowe kleszcza. To głównie ślina i treść jelitowa kleszcza są nośnikiem różnych groźnych chorób, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia naszych pupili. Takie pozornie małe ugryzienie kleszcza może przenosić wiele chorób.
Najczęściej występującymi są:
- babeszjoza,
- borelioza,
- anaplazmoza,
- hepatozoonoza.
Tak jak u ludzi, ugryzienie przez kleszcza może na ciele psów pozostawiać podrażnienie, ale może także pojawić się rumień – jako reakcja alergiczna.
Jak wygląda kleszcz?
Wszystkie kleszcze występujące u psów i kotów to tzw. kleszcze twarde. Charakteryzują się one twardym pancerzem, który w przypadku samców pokrywa cały grzbiet, natomiast u larw, nimf i samic jedynie część grzbietu.
Ciekawostką jest fakt, że każde stadium rozwojowe kleszczy z rodziny Ixodidae odżywia się przez stosunkowo krótki okres, trwający od tygodnia do dwóch tygodni. Niestety, kleszcze są także nosicielami różnych drobnoustrojów, takich jak bakterie, wirusy, pierwotniaki i nicienie, które stanowią zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.
W Polsce najczęściej spotykanymi gatunkami tych pajęczaków na zwierzętach są kleszcz pospolity i kleszcz łąkowy. Dobrze jednak wiedzieć, że psi kleszcz Rhipicephalus sanguineus nie występuje na terenie Polski.
Samica kleszcza
Samice kleszcza pospolitego są zazwyczaj większe od samców. Przed żerowaniem, ich rozmiar wynosi zwykle około 5 mm. Charakterystyczną cechą samicy kleszcza pospolitego jest jej kolor - jest to kleszcz czerwony. Wyróżnia go dobrze widoczny czerwony grzbiet oraz brązowa tarczka. Gdy dorosła samica kleszcza pospolitego najada się krwią, może osiągnąć wielkość nawet 1 cm, przypominając wyglądem małą fasolkę.
Samiec kleszcza
Samce kleszcza pospolitego zazwyczaj mierzą około 4,5 mm. W przeciwieństwie do samic, samce kleszcza nie żywią się krwią. Ich jedynym celem jest znalezienie samic kleszcza w celu kopulacji. Wygląd samca kleszcza różni się od samicy - całe jego ciało ma brązową barwę, w tym także tarczkę. Podczas poszukiwania partnerki, samce przemieszczają się po ciele zwierzęcia lub środowiska, w którym się znajdują, aby znaleźć odpowiednią samicę do rozmnażania.
Choroby odkleszczowe
Psy starsze, zwłaszcza powyżej 8. roku życia, mogą być bardziej podatne na choroby przenoszone przez kleszcze. Objawy tych chorób na wczesnym etapie są podobne do ogólnego osłabienia, jednak choroba rozwija się bardzo szybko i może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia zwierzęcia. Wśród objawów można zauważyć apatię, spadek siły, mniejszy apetyt oraz często pojawiającą się gorączkę.
W miarę postępu choroby, objawy się nasilają. Psy mogą wykazywać osłabienie kończyn i mięśni, co wpływa na ich chód. Możliwe jest również pojawienie się innych symptomów, takich jak powiększenie śledziony, biegunka, powiększenie węzłów chłonnych, wymioty czy ciemne zabarwienie moczu (tzw. "rdzawy mocz") oraz bladość spojówek.
W przypadku podejrzenia choroby odkleszczowej konieczne jest jak najszybsze skonsultowanie się z lekarzem weterynarii. Po wykonaniu szczegółowych badań krwi, lekarz może zalecić antybiotykoterapię w celu zwalczania infekcji. Nieleczenie takiej choroby może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak żółtaczka, niewydolność nerek i serca, a nawet zapalenie mózgu, co w skrajnych przypadkach może zagrażać życiu psa. Dlatego tak ważne jest zapobieganie chorobom przenoszonym przez kleszcze oraz szybka reakcja na zauważone objawy.
Należy pamiętać, że tylko lekarz weterynarii może dokładnie zdiagnozować i leczyć choroby odkleszczowe. Ignorowanie takich problemów stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia naszego pupila. Dlatego niezbędna jest regularna profilaktyka oraz troska o zdrowie zwierzęcia w przypadku jakichkolwiek podejrzeń lub niepokojących objawów.
Wirus kleszczowego zapalenia mózgu
Europejskie odkleszczowe zapalenie mózgu to choroba wywoływana prze wirus TBE (wirus kleszczowego zapalenia mózgu). Znany również jako wczesne letnie zapalenie opon mózgowych i mózgu. Wyróżnia się postać:
- nadostrą (trwa 3 do 7 dni),
- ostrą (trwa od 1 do 3 tygodni),
- przewlekłą bezobjawową (trwa miesiące).
Objawami są: ostra gorączka, osowiałość i apatia.
Borelioza
Borelioza to poważna choroba, którą psiak może nabawić się po ukąszeniu przez zakażonego kleszcza z rodziny Ixodidae. Im dłużej kleszcz tkwi w skórze psa, tym większe jest ryzyko, że bakterie Borrelia przedostaną się do organizmu.
Warto wiedzieć, że ryzyko zarażenia boreliozą jest niskie w ciągu pierwszych 12-16 godzin po ukłuciu kleszcza, ale znacznie wzrasta po upływie 48 godzin. Dlatego tak istotne jest regularne sprawdzanie sierści psa w poszukiwaniu pasożytów.
Nawet u 95% zakażonych psów borelioza może przebiegać bezobjawowo, dlatego czasem trudno rozpoznać chorobę. Jednak u pozostałych psów mogą pojawić się objawy, takie jak kulawizny lub zapalenie wielostawowe, które mogą wystąpić nawet po kilku latach od ukąszenia kleszcza.
Jeśli zauważysz, że Twój pies ma problemy z bieganiem, chodzeniem, a jego stawy są opuchnięte, może mieć też powiększone węzły chłonne i nawracającą gorączkę, koniecznie skonsultuj się z lekarzem weterynarii. Te objawy mogą wskazywać na boreliozę.
Babeszjoza
Babeszjoza to poważna choroba wywołana przez pierwotniaka Babesia canis, który jest przenoszony przez różne gatunki kleszczy, głównie z rodzajów Ixodes ricinus i Dermacentor reticulatus. W ostatnich latach obserwuje się jej rosnące występowanie na terenie całego kraju, co oznacza, że ryzyko zachorowania zwierzaka istnieje praktycznie wszędzie.
Objawy babeszjozy mogą być bardzo różnorodne, ale jednym z charakterystycznych objawów jest ciemne zabarwienie moczu i zażółcenie błon śluzowych, czyli żółtaczka. Jeśli choroba pozostanie bez leczenia, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niewydolność nerek, wstrząs i w skrajnych przypadkach nawet śmierć.
Babeszjoza może także przebiegać w formie przewlekłej, gdzie występują mniej wyraźne objawy, takie jak apatia, nawracająca gorączka oraz zapalenie mięśni i stawów.
Anatoplazma
Anaplazmoza to poważna choroba wywoływana przez patogeny przenoszone przez kleszcze, a w leczeniu tej choroby najczęściej stosowane są tetracykliny. Szczególnie doksycyklina w dawce 10 mg/kg m.c. podawana przez okres co najmniej 3-4 tygodni jest najczęstszym schematem leczenia.
W przypadku postaci ostrej anaplazmozy, której przebieg może być szczególnie ciężki, konieczne może być przeprowadzenie transfuzji krwi oraz podawanie preparatów krwiotwórczych, aby wspomóc organizm psa w walce z chorobą.
Warto zaznaczyć, że istnieje podejrzenie, że rasy golden retriever i labrador retriever mogą wykazywać zwiększoną wrażliwość na zakażenie patogenem odpowiedzialnym za anaplazmozę u psów. Dlatego szczególnie u tych ras zaleca się zwiększoną uwagę na regularne kontrole zdrowotne oraz ochronę przed kleszczami.
Bartonella
U psów zakażonych bakterią Bartonella rzadko występują widoczne objawy choroby, a zazwyczaj przebiega ona bezobjawowo. Jednak w niektórych przypadkach może dojść do rozwoju jawnej postaci choroby, co skutkuje wystąpieniem objawów związanych z różnymi narządami, na przykład serca, co może prowadzić do zapalenia wsierdzia czy mięśnia sercowego.
W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów u naszego pupila, takich jak zmiany w zachowaniu czy symptomy sugerujące problemy sercowe (zapalenie wsierdzia, zapalenie mięśnia sercowego), należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem weterynarii. Leczenie antybiotykami jest zalecane tylko wtedy, gdy u psa pojawiają się widoczne objawy choroby. W takim przypadku weterynarz dobierze odpowiednią terapię, która ma na celu zwalczenie infekcji i poprawę stanu zdrowia zwierzęcia.
Erlichioza
Erlichioza jest chorobą wywołaną przez bakterie typu Ehrlichia. W fazie ostrej, która może trwać do 3 tygodni, objawy choroby u psów mogą być bardzo różnorodne. Pies może wykazywać apatię, ogólne osłabienie, duszność, gorączkę, wymioty oraz powiększenie śledziony lub węzłów chłonnych. W niektórych przypadkach mogą występować również krwawienia, na przykład z nosa.
W fazie utajonej, pies może wydawać się normalny i nie wykazywać żadnych objawów choroby. Jednak warto pamiętać, że wciąż istnieje ryzyko przechodzenia do kolejnej fazy choroby, która może mieć bardziej poważne konsekwencje dla zdrowia zwierzęcia.
Leczenie erlichiozy najczęściej obejmuje stosowanie antybiotyku doksycykliny przez okres 3-4 tygodni. W przypadku postaci ostrej choroby, w której występują ciężkie objawy, może być konieczne przeprowadzenie transfuzji krwi oraz podawanie preparatów krwiotwórczych w celu wspomagania organizmu psa.
Powikłania przy chorobach odkleszczowych
Choroby odkleszczowe mogą doprowadzić do różnorodnych powikłań, takich jak śródmiąższowe zapalenie płuc z dusznością, zaburzenia czynności nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie stawów, zapalenie wielomięśniowe, ciężkie zapalenie mózgu, niewydolność serca, oraz niedowłady wynikające z uszkodzenia nerwów czaszkowych.
Kłębuszkowe zapalenie nerek
Kłębuszkowe zapalenie nerek to powikłanie wywołane przez boreliozę. W wyniku odkładania się kompleksów antygen-przeciwciał, dochodzi do uszkodzenia kłębuszków nerkowych, co prowadzi do niewydolności tego narządu. Skutkuje to objawami takimi jak spadek masy ciała, wymioty u psa oraz obrzęki kończyn. W przypadku nieleczonej choroby, mogą wystąpić również objawy nerwowe. Dlatego ważne jest wczesne wykrycie i leczenie boreliozy, aby zapobiec poważnym konsekwencjom dla zdrowia zwierzęcia.
Jak zapobiegać pojawieniu się kleszcza u psa?
Kiedyś kleszcze kojarzyliśmy głównie z wizytą w lesie, ale obecnie możemy spotkać je niemal wszędzie, nawet na przydomowym trawniku czy w parku. Dlatego w okresie wiosenno-letnim warto wspomóc naszego pupila preparatami lub tabletkami, które odstraszają kleszcze, oczywiście po uprzedniej konsultacji ze specjalistą.
Aby zapobiec chorobom odkleszczowym, niezbędna jest profilaktyka w postaci stosowania preparatów odstraszających i pasożytobójczych. Odpowiednie środki pomogą chronić naszego psa przed ugryzieniami kleszczy i zminimalizować ryzyko przeniesienia przez nie niebezpiecznych chorób. Zadbajmy o zdrowie naszego czworonoga i zapewnijmy mu najlepszą ochronę przed tymi uciążliwymi pasożytami.
Preparaty na kleszcze
Kluczem do skutecznego zapobiegania chorobom odkleszczowym jest regularne stosowanie właściwych kropli aplikowanych na skórę lub tabletek doustnych. Na rynku dostępne są również spraye i obroże antykleszczowe, które mogą okazać się skutecznymi rozwiązaniami. Warto skonsultować się z lekarzem weterynarii, który pomoże znaleźć najlepsze rozwiązanie dopasowane do indywidualnych potrzeb naszego pupila.
Aby zapewnić ochronę przed kleszczami, warto rozpocząć terapie kilka tygodni przed nadejściem wiosny. W okresie zimowym kleszcze zapadają w stan hibernacji, więc pupil wydaje się bezpieczny, ale wczesna profilaktyka jest kluczowa dla zapewnienia pełnej ochrony w sezonie kleszczowym.
Warto zaznaczyć, że żaden preparat nie gwarantuje 100% ochrony przed ugryzieniem kleszcza. Preparaty te działają poprzez wprowadzenie substancji aktywnej do gruczołów łojowych skóry i mieszków włosowych, a następnie tworzą "otoczkę" na ciele psa, utrudniając swobodne żerowanie pasożytom.
Dzięki temu zdecydowanie zmniejszają ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi przez kleszcze, ale nie stanowią pełnej ochrony. Dlatego regularne badanie skóry psa na obecność pasożytów oraz świadomość zagrożeń związanych z kleszczami są kluczowe dla zapewnienia zdrowia i dobrostanu naszego czworonoga.
Obserwacja psa
Niezależnie od rodzaju zastosowanego zabezpieczenia, ważne jest regularne przeglądanie skóry i sierści psa pod kątem obecności kleszczy, zwłaszcza gdy spacerujemy z naszym ulubieńcem po parkach, łąkach czy lasach. Po każdym spacerze warto dokładnie doglądać swojego czworonoga. Głaskanie go i regularne szczotkowanie sierści pomagają w wykryciu ewentualnych niechcianych gości.
Należy pamiętać, że kleszcze preferują wilgotne miejsca, dlatego warto skupić się na ich poszukiwaniu pod obrożą, w okolicach uszu, na brzuchu oraz w okolicach krocza. Bądź szczególnie dokładny w przeglądaniu tych obszarów, ponieważ w niektórych przypadkach, kleszcza może być trudno zauważyć na pierwszy rzut oka.
Co robić, jeśli znajdziemy pasożyta?
Jeśli zauważysz kleszcza na skórze psa, ważne jest szybkie i skuteczne usunięcie go. Pamiętaj, że kleszcze mogą przenosić wiele chorób, dlatego zdecydowana reakcja jest kluczowa dla zdrowia pupila. Najlepiej usunąć kleszcza w ciągu 24 godzin od momentu jego wkłucia, aby zminimalizować ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi.
Jeśli nie czujesz się pewny w usuwaniu kleszcza, warto skorzystać z pomocy lekarza weterynarii. Specjalista profesjonalnie i bezpiecznie usunie pasożyta, zapewniając tym samym najlepszą ochronę dla twojego pupila.
Po usunięciu kleszcza, ważne jest, abyś obserwował miejsce wkłucia. Czasami może pojawić się rumień lub reakcja zapalna na skórze, co jest naturalnym procesem gojenia się rany po ukłuciu.
Zasady usuwania kleszcza
Aby skutecznie usunąć kleszcza, ważne jest przestrzeganie odpowiednich procedur. W celu samodzielnego usunięcia pasożyta, najlepiej użyć wysterylizowanej pęsety. Postępuj ostrożnie, aby nie pozostawić żadnych fragmentów kleszcza w skórze psa.
Oto kroki, które powinieneś podjąć, aby bezpiecznie usunąć kleszcza:
- Załóż odpowiednie rękawiczki ochronne, aby uniknąć bezpośredniego kontaktu z pasożytem.
- Za pomocą pęsety chwytaj kleszcza tuż przy skórze psa, starając się złapać go za głowę.
- Wykręć pęsetą kleszcza w dowolnym kierunku, starając się unikać zgniatania ciała kleszcza.
- Ciągnij pęsetą prostopadle do skóry, energicznie wyciągając kleszcza ku górze.
- Upewnij się, że kleszcz został całkowicie usunięty, bez pozostawienia fragmentów.
- Po usunięciu, zdezynfekuj miejsce ugryzienia, aby zapobiec infekcji.
Na co zwrócić uwagę po ugryzieniu kleszcza?
Wyrywanie kleszcza może spowodować pozostawienie fragmentu ciała pasożyta, co zwiększa ryzyko infekcji. Jeśli czujesz się niepewnie, zawsze możesz skonsultować się z lekarzem weterynarii, który profesjonalnie usunie kleszcza i zapewni odpowiednie środki zaradcze w przypadku wystąpienia infekcji.
Tego nie rób!
Bardzo ważne jest, aby unikać używania niewłaściwych metod i narzędzi do usuwania kleszcza u naszego psa. Nie powinniśmy stosować alkoholu, masła, wazeliny, oleju, benzyny ani lakieru do paznokci, ani też próbować podpalać kleszcza. Takie brutalne metody działają tylko na szkodę zwierzęcia i mogą zwiększyć ryzyko rozwoju chorób odkleszczowych u naszego pupila.
Do usuwania kleszcza zaleca się stosowanie wysterylizowanej pęsety lub specjalnego przyrządu do usuwania kleszczy, które można zakupić u weterynarza lub w sklepie zoologicznym. Ważne jest, aby kleszcza chwycić za głowę, jak najbliżej miejsca wkłucia, czyli tuż przy skórze.
Następnie powoli i delikatnie wykręcić kleszcza prostopadle do skóry, aby go usunąć w całości. Unikajmy zaciskania pęsety na ciele kleszcza, ponieważ może to spowodować wprowadzenie jego zawartości pod skórę.
Co robić, jak pozostaną resztki kleszcza?
Kiedy usiłujemy usunąć kleszcza z naszego psa, zawsze dążymy do tego, by pozbyć się pasożyta w całości. Niestety, zdarza się, że mimo staranności, część kleszcza może pozostać w skórze zwierzęcia. W takiej sytuacji nie powinniśmy panikować, ale warto wiedzieć, jak postępować dalej.
Aparat gębowy w ciele zwierzaka - jak wyciągnąć kleszcza?
Zazwyczaj organizm psa samodzielnie poradzi sobie z usunięciem tego małego ciała obcego, które wysycha i odpada po kilku dniach. Jeśli jednak czujesz się zaniepokojony faktem, że urwana głowa kleszcza pozostała w ciele psa, możesz spróbować delikatnie usunąć resztki kleszcza tępą igłą z ciała psa. Należy jednak działać bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić skóry.
W przypadku, gdy próba samodzielnego usunięcia urwanej głowy kleszcza nie powiedzie się, zaleca się niezwłoczne skonsultowanie się z lekarzem weterynarii. Specjalista będzie w stanie profesjonalnie ocenić sytuację i podjąć odpowiednie kroki, aby bezpiecznie usunąć pozostałości kleszcza.
Choroby odkleszczowe stanowią poważne zagrożenie dla życia i zdrowia naszych czworonożnych przyjaciół. Dlatego niezbędna jest świadoma walka z tymi małymi, ale groźnymi pasożytami. Dzięki naszemu artykułowi teraz wiesz, jak skutecznie usunąć kleszcza i jakie objawów chorób odkleszczowych się spodziewać. Pamiętaj, że odpowiednia profilaktyka, regularne badania oraz szybka reakcja w razie potrzeby mogą uratować życie i zdrowie Twojego psa.