Wielu właścicieli czworonogów zastanawia się, czy ich pupil podczas swojego snu przeżywa marzenie senne lub co gorsza - koszmary. Wielokrotnie widzimy jak pies w czasie snu wydaje z siebie dziwne odgłosy czy rusza łapkami. Od razu wtedy myślimy, że na pewno coś mu się śni. Czy psy mają sny? Czy istnieje jakieś podobieństwo między ludzkim snem a psim?
Psie sny a badania naukowe
Badania dotyczące tego czy psy mają sny wciąż trwają. Badania naukowe w dziedzinie zachowania zwierząt są niezwykle ciekawe i dostarczają wiele nowych informacji na temat ich funkcjonowania w świecie. Na ten moment badacze są w stanie potwierdzić zasadnicze podobieństwa do ludzkiego snu.
Na poziomie strukturalnym, mózgi psów są podobne do mózgów ludzi. Fale mózgowe są również podobne do ludzkich i przechodzą przez te same etapy aktywności elektrycznej co sen człowieka. Podobieństwa te odkryto już w 1977 roku, przez naukowców z University of Michigan: William Dement, David Foulkes i Bernard Braun.
Badania dotyczące tego czy psy mają sny, zostały przeprowadzone przez wielu naukowców na całym świecie, m.in. z Uniwersytetu Harvarda, Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, Uniwersytetu w Wisconsin-Madison i wielu innych renomowanych instytucji.
W jednym z badań, naukowcy przeprowadzili EEG u psów podczas snu. EEG (czyli elektroencefalografia) mierzy aktywność elektryczną w mózgu i pozwala określić, czy pies jest w stanie snu REM, co jest zwykle związane z doświadczaniem snów.
Badania wykazały, że psy faktycznie doświadczają tego zjawiska, a ich aktywność mózgowa podczas snu jest podobna do tej u ludzi. Podczas snu REM u psów obserwowano szybkie ruchy gałek ocznych, a także wzrost aktywności mózgowej w obszarach związanych z doświadczaniem emocji i zapamiętywaniem.
Inne badania sugerują, że psy mogą również śnić o doświadczeniach z ich codziennego życia. W jednym z eksperymentów, psy zostały nauczane różnych komend, a następnie zostały poddane badaniom EEG podczas snu. Okazało się, że psy wykazywały wzrost aktywności mózgowej w obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie dźwięków, gdy słyszały komendy, których uczyły się wcześniej.
Mimo, że naukowcy zgadzają się co do tego, że psy śnią, to nadal pozostaje wiele niewiadomych. Jednakże, badania w tej dziedzinie są nadal prowadzone i pomagają nam lepiej zrozumieć, jak funkcjonują zwierzęta.
Sen psa - charakterystyka
Podobnie jak u ludzi, psi sen ma tak samo dwie główne fazy snu: fazę REM (szybkie ruchy gałek ocznych) i fazę NREM (nierymowy sen). Jednak frazy u psów następują po sobie znacznie szybciej niż u człowieka.
Sen płytki
Faza NREM (snu płytkiego) to pierwsza faza snu, która trwa około 75% całkowitego czasu snu u psów. Podczas tej fazy, mózg psa przestawia się na niższe tętno, oddychanie staje się bardziej regularne, a mięśnie ulegają rozluźnieniu. Podczas tej fazy sennej, psy przechodzą przez cztery różne etapy, z których każdy ma swoje charakterystyczne fale mózgowe i stan zdrowia psa. Pierwsze trzy etapy to faza NREM, podczas gdy czwarty etap to faza REM.
Sen głęboki
Faza REM, nazywana również snem paradoksalnym, to druga faza snu, która trwa około 25% całkowitego czasu snu u psów. Podczas tej fazy, mózg psa wykazuje dużą aktywność, a gałki oczne psa zaczynają się szybko poruszać, co dało nazwę tej fazie snu. W fazie REM, psy przeżywają intensywne i żywe sny, podobne do tych, jakie mają ludzie. Ta faza snu jest również ważna dla procesów uczenia się i pamięci u psów, ponieważ ich mózgi są wtedy bardziej aktywne.
Naukowcy stale podkreślają istotną rolę fazy REM i NREM, aby psiaki mogły w pełni przechodzić zdrowy sen, odpoczywać oraz regenerować swoje ciała i umysły. Brak jednej z tych faz może prowadzić do zmęczenia i pogorszenia zdrowia psa. Zrozumienie faz snu psów jest istotne dla właścicieli, ponieważ pozwala na zapewnienie psu zdrowego i wygodnego snu oraz na zidentyfikowanie ewentualnych problemów, które mogą wpłynąć na zdrowie i samopoczucie psa.
Ile czasu śpią psy?
Dorosłe psy śpią od 12 do 14 godzin każdego dnia, ale w przeciwieństwie do ludzi zapadają znacznie szybciej w fazę snu głębokiego (około 10-20 minut, po tym czasie pojawiają się psie sny).
W przypadku szczeniąt, odpoczynek będzie zdecydowanie dłuższy niż w przypadku dorosłych czworonogów. Szczenięta, tak jak małe dzieci, mogą spać do 18 godzin w ciągu dnia. Zwłaszcza te najmłodsze potrzebują spokojnego snu, aby móc lepiej przyswajać zdobyte umiejętności i wiedzę.
Średnia długość snu jest kwestią indywidualną, jednak ciekawym zjawiskiem jest fakt, że sny psów i ich częstotliwość są uzależnione od wielkości pupila. Małe psy śpią krócej, ale częściej, ponieważ wszystkie fazy snu mają krótszy czas trwania niż u większych psów.
Małe czworonogi mogą mieć marzenia senne nawet do 10 minut, podczas gdy duże psy śnią do około 90 minut.
Jak poznać kiedy i o czym śnią psy?
Ze względu na podobieństwa, każdy właściciel może zaobserwować u pupila pewne zachowania, które są dowodami na zaśnięcie pupila. Zwykle opiekun psa może poznać, że pies właśnie przeżywa senną przygodę po poniższych czynnościach:
- jego oddech staje się płytki i nieregularny,
- szybko porusza gałkami ocznymi, co świadczy o podążaniu wzrokiem za aktualnym obrazem,
- występują u niego niekontrolowane ruchy – powodem są tutaj nieświadome skurcze mięśni,
- może wydawać dźwięki,
- obserwujemy odruch ssania.
Marzenia senne czworonogów
Pewnie zastanawiasz się, jakie marzenia senne mogą mieć psy i o czym śni pies w danym momencie. Możemy przypuszczać, że marzenia senne czworonogów często dotyczą minionego dnia oraz tego, czego nauczyły się w ciągu dnia. Psy w trakcie snu mogą też walczyć z najgroźniejszymi przeciwnikami.
Psycholog Deidre Barrett twierdzi, że jeśli psy przeżywają z ludźmi niesamowite emocje (przez spacery, zabawę, podróże czy poczucie bezpieczeństwa) to z pewnością pies śni właśnie o swoich właścicielach.
Wybudzanie pupila
Jeśli koniecznie musisz obudzić pupila, wystarczy zawołać go spokojnym głosem. Jest to czas regeneracji, więc ważne jest, aby nie budzić psa.
Gdy psy śnią, podobnie jak ludzie, nie lubią być one wybudzane. Gdy budzisz go, kiedy trwa głęboki sen, spowodujesz, że pies będzie niewyspany, a co za tym idzie, będzie on bardziej podatny na różne infekcje.
Pamiętaj bowiem, że przy nagłym wybudzeniu granica między jawą, a snem zaciera się. Pies wybudzony z fazy rem może nagle zaatakować. Może mu zająć chwilę, by odróżnić miraż od rzeczywistości. Właśnie z tego powodu odradza się wybudzać psa.
Temat psiego snu jest bardzo rozległy. Jest naturalnym zjawiskiem i pojawia się on u każdej istoty żyjącej. Dbajmy więc o naszych czworonożnych przyjaciół i pozwólmy im na zdrową i pełną regenerację!