Terapia z udziałem psa - dogoterapia

Do tego, że pies jest najlepszym przyjacielem człowieka nie trzeba już nikogo przekonywać. Książki czy filmy niejednokrotnie podjęły już ten temat. Psy często przyjmują rolę terapeuty, a ich moc potrafi ukoić naszą duszę. Na czym polega dogoterapia i przy jakich schorzeniach szczególnie możemy liczyć na pomoc naszego czworonożnego przyjaciela?

Czym jest dogoterapia?

Dogoterapia jest niczym innym, jak terapią wspomaganą udziałem psa terapeutycznego (specjalnie wyszkolonego). Pies terapeutyczny samą swoją obecnością zapewnia pacjentowi spokój i poczucie bezpieczeństwa. Dogoterapia jest częścią terapii zwierzęcej (z angielskiego Animal Assisted Therapy).

Obecność psa podczas zajęć, gdy trwa proces rehabilitacji, czy w czasie pobytu w szpitalu, ociepla relacje pacjenta z terapeutą. Ponadto zawęża dystans, buduje zaufanie i sprawia, że pacjent szybciej otwiera się na współpracę z terapeutą. W przypadku osób z chorobami somatycznymi i zaburzeniami psychicznymi, jest to niemałym wyzwaniem.

Dla kogo dogoterapia?

Rodzaje terapii są dostosowywane do indywidualnych potrzeb. Stosowane są wtedy zajęcia indywidualne podczas których przeszkolony pies realizuje cele dogoterapii. Najczęściej wśród pacjentów dogoterapii wyróżnia się osoby:

• z depresją,
• z porażeniem mózgowym (najczęściej dzieci),
• z Zespołem Downa,
• z ADHD,
• autystyczne,
• z zespołem aspergera,
• z upośledzeniem umysłowym,
• z niepełnosprawnością fizyczną (poprawia sprawność ruchową),
• dotknięte schizofrenią.

Dogoterapia stosowana jest również wsród osób starszych i osób samotnych. Psy swoim przyjaznym nastawieniem i poprzez bliski kontakt powodują, że takie osoby czują się lepiej i mniej osamotnione. Działanie w tym przypadku przede wszystkim polega na nawiązaniu psychicznej więzi ze zwierzęciem, co przyspiesza leczenie lub ułatwia przejście choroby.

Najlepsze efekty widać wśród rehabilitacji dzieci, gdy ich ćwiczenia są przekształcone w zabawę z psem. Ta forma terapii przynosi bardzo dobre efekty, pozytywnie wpływając na samopoczucie wszystkich pacjentów.

Kiedy nie stosować terapii z udziałem psa?

Dogoterapia wykluczona jest w przypadku uczulenia pacjenta na sierść i fobii przed zwierzętami.

Jaką moc ma dogoterapia w dzisiejszych czasach?

Jeszcze do niedawna rola psa, jako terapeuty sprowadzała się do funkcji wyszkolonego, psiego przewodnika osób niewidomych.  Dziś natomiast psiaki pomagają nam radzić sobie nie tylko z problemami fizycznymi, ale także coraz częściej z problemami natury psychicznej.

Dogoterapia świetnie sprawdza się wśród dzieci mających problemy z nauką, wykazujących niechęć do przyswajania wiedzy, czy mających trudność w nawiązywaniu kontaktów. Stosuje się wtedy specyficzne zajęcia motywacyjnem które prowadzone są indywidualnie lub grupowo. Rodzaj terapii zawsze dostosowywany jest do możliwości pacjenta.

Polski Związek Dogoterapii - szkolenie na psy terapeutyczne

PZD powstał w Polsce w 2004 roku, natomiast zawód dogoterapeuty, zwany również kynoterapeutą, oficjalnie wprowadzony został 6 lat później. Od 15 czerwca 2007 roku obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Dogoterapii. PZD głównie zajmuje się prowadzeniem rejestru kynoterapeutów, przeprowadzaniem egzaminów, szkoleniem psów i pomaga zostać psim terapeutą. Można się również do nich zgłosić na kurs dogoterapii.

Szkolenie psa terapeuty zajmuje nawet do 3 lat, a zwierzę, by uzyskało ten tytuł, musi zdać egzamin przeprowadzany przez Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne. Zwierzęta testowane są głównie pod kątem reagowania na bodźce, czyli głośne dźwięki, niepożądane przedmioty i zachowania. Tak wyszkolony pies będzie gotowy do pracy.

PTK sformułowało polską terminologię form terapii i na jej podstawie wyróżniamy trzy rodzaje dogoterapii:

1. SP (spotkanie z psem) - jest to jednorazowa terapia poznawcza, gdzie pacjent poznaje się z psem.
2. TP (terapia z udziałem psa) - to zestaw ćwiczeń dobranych po konsultacjach z rehabilitantem lub lekarzem prowadzącym.
3. EP (edukacja z psem) - przyjmuje formę spotkań w szkołach, które mają charakter edukacyjny, wymaga się tutaj odpowiedniej wiedzy i umiejętności osób prowadzących.

Dlaczego pies jest idealnym terapeutą?

Zwierzęta nie oceniają, są szczere, naturalne i niczego nie oczekują w zamian. Pomagają uporać się z niepożądanymi emocjami, wyciszają, ale także zmuszają do regularnych spacerów. Bez wątpienia są one bardzo istotne zarówno dla naszej higieny fizycznej, jak i psychicznej.

Przebywanie ze zwierzętami zmniejsza poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, a powoduje wzrost hormonu szczęścia,  zwanego oksytocyną. Pies poprzez samą swoją obecność pomaga nam otwierać się na ludzi i emocje, rozwijać spostrzegawczość, a także wzmacnia naszą aktywność ruchową. Spośród najczęstszych i najskuteczniejszych form zajęć wyróżnia się głaskanie, spacery i rozmowy**.**

Czy każdy pies może być terapeutą?

Niestety nie każdy pies nadaje się do pracy terapeutycznej. W doborze psa do terapii kluczowe jest rozważenie pierwotnego przeznaczenia rasy oraz związanych z nim odruchowych zachowań, które mają wpływ na bezpieczeństwo zajęć. Wybór odpowiedniego psa jest niezwykle istotny, aby terapia przebiegała sprawnie i była bezpieczna dla wszystkich uczestników.

Zarówno pierwotne przeznaczenie rasy, jak i odpowiednie przygotowanie psa są kluczowe w terapii z udziałem psa. Choć ze względu na przewidywalne zachowania, do terapii preferowane są psy rasowe, każdy pies wymaga odpowiedniego przygotowania do prowadzenia zajęć terapeutycznych. Ostatecznie zadecydują jego indywidualne cechy oraz socjalizacja.

Rasy psów najlepsze do dogoterapii

Idealny pies terapeuta musi być zrównoważony, przyjacielski, przewidywalny, budzić pozytywne emocje, posiadać łagodne usposobienie. Ze względu na swoją naturę, najczęściej jako czworonożni terapeuci sprawdzają się:

• labrador retriever,
• cavalier king charles spaniel,
• golden retrievery,
• border collie,
• husky,
• beagle.

Zajęcia terapeutyczne z udziałem psów muszą odbywać się w sposób bezpieczny dla pacjentów i psów. Dlatego psy używane do celów terapeutycznych powinny być dobrze socjalizowane i pozbawione agresywnych zachowań.

Takie zachowania obejmują warczenie na dzieci, gryzienie, atakowanie lub szczekanie z nadmierną agresją. W przypadku terapii szczególnie ważne jest, aby psy były cierpliwe i łagodne, a ich obecność nie powodowała stresu lub niepokoju.

Pies, jako zwierzę wyjątkowo przyjacielskie, może okazać się niezwykle pomocne w trudnych momentach. Właśnie dlatego coraz częściej stosuje się terapię z udziałem psów, w której zwierzęta pomagają w radzeniu sobie z różnego rodzaju problemami emocjonalnymi i zdrowotnymi.